Opis
Twórczość wrocławskiego poety mistycznego Johanna Schefflera alias Angelusa Silesiusa można by – w nieco górnolotny sposób – uznać za trwałą część kulturowego dziedzictwa Europy. Takie przyporządkowanie uprawomocniają przynajmniej trzy fakty: 1) jej wysoki poziom artystyczny, wyróżniający poetę szczególnie na tle poezji baroku, 2) jej par excellence europejskie korzenie (bywały w świecie, wszechstronnie wykształcony Ślązak czerpał pełnymi garściami z dorobku kultury łacińskiej, niemieckiej, holenderskiej, hiszpańskiej, włoskiej, francuskiej), 3) rola jego produktu (nie tylko) artystycznego, silnie oddziałującego tak na autorów mu współczesnych, jak i późniejszych, oraz na rozwój takich form jak pieśń religijna czy sentencja. Pomimo znaczącej roli, jaką odegrał, efekty jego działalności (poza)literackiej długi czas były w Polsce – kraju, z którym związany jest osobą ojca – całkowicie ignorowane. Nawet popularyzacja wyimków z jego dorobku przez Adama Mickiewicza (1836) niewiele w tym obrazie zmieniła. Ukazujące się w okresie międzywojennym przekłady oraz inne próby wzbudzenia zainteresowania osobą mistyka w pierwszych latach po drugiej wojnie światowej nie oznaczały żadnej nowej jakości na polu recepcji Ślązaka. Dopiero kolejne dziesięciolecia zaowocowały coraz liczniejszymi publikacjami oraz silną medializacją postaci wrocławianina. Trudno wobec takiego obrotu sprawy nie dostrzec daleko posuniętej przypadkowości, cechującej polską recepcję. O ile na Zachodzie odbiór poszczególnych zjawisk kulturowych wynikał zazwyczaj z charakteru danego okresu, budującego lub negującego zainteresowanie dla konkretnych przejawów twórczości, o tyle nie da się tego powiedzieć o Polsce. Jeśli więc – ad exemplum – romantyzm przyniósł po dziesięcioleciach zapomnienia (przynajmniej w obrębie kultury świeckiej) prawdziwy renesans zainteresowania twórczością Angelusa Silesiusa w Niemczech, to na gruncie rodzimym było zgoła inaczej. Ani religijne wrzenie romantyzmu, ani niekwestionowany autorytet Mickiewicza nie były w stanie zaszczepić wśród Polaków zainteresowania liryką wrocławianina.
[Fragment Wprowadzenia]
Rozprawa ta stanowi nie tylko innowacyjne spojrzenie na polski fenomen Angelusa Silesiusa, na wielość i różnorakość pokładów recepcji. Jest zarazem wejrzeniem w dzieje polskiej duchowości. Znawcom i koneserom sztuki translatorskiej natomiast tom ten przyniesie wiele radości.
[Fragment recenzji prof. dr hab. Huberta Orłowskiego]
