Opis
W monografii odwołujemy się do nanocząstek magnetycznych tlenku żelaza
syntezowanych metodą współstrącania. Jednak pamiętajmy o tym, że stanowią
one jedynie mały wycinek świata tlenków żelaza eksplorowany na wielu polach
już od tysięcy lat. Dowodem tego mogą być chociażby liczne stanowiska paleolitycznej
sztuki umiejscowione w całej Europie, głównie malowidła jaskiniowe
wykonywane przy pomocy znajdowanych w pobliżu minerałów. Najsłynniejszy
przykład to barwne rysunki naskalne datowane na 15 tysięcy lat p.n.e. odkryte
w jaskini Lascaux w południowozachodniej Francji. Pojawienie się tam intensywnych
kolorów to zasługa używanych pigmentów pochodzenia mineralnego
zawierających m.in. tlenki żelaza. W szczególności za kolor czerwony odpowiadał
hematyt – tlenek żelaza (III) α-Fe2O3, a za kolor żółty getyt – wodorotlenek
żelaza (III) FeO(OH). Pigmenty były mielone przy pomocy kamieni, a potem
najczęściej mieszane ze spoiwem (np. wodą, białkiem czy szpikiem kostnym).
W starożytnej Grecji pojawia się magnetyt, wielce osobliwy minerał o własnościach
magnetycznych również będący tlenkiem żelaza (II,III) Fe2+Fe3+
2 O4.
Jego własności opisał Tales z Miletu żyjący w VI wieku p.n.e., aczkolwiek –
co dalekie jest od współczesnych poglądów – przypisywał je obecności duszy
w tym minerale. Niezależnie pierwsze wzmianki o istnieniu minerału przyciągającego
żelazo pojawiły się w starożytnych Chinach, a pierwowzór magnetycznego
kompasu powstał podczas panowania dynastii Qin w II wieku p.n.e. Kompasy
nawigacyjne – ten wielki wynalazek ludzkości – pochodzi z czasów chińskiej
dynastii Song z XI wieku.
[frg. wstepu]
