Opis
W obecnych czasach postępu cywilizacyjnego obserwacja zachowań człowieka w środowisku pracy staje się istotnym źródłem wiedzy psychologicznej. Rozwój osobisty w warunkach wzrastających wymagań zawodowych oraz w kontekście zdrowia psychicznego pracownika znajduje się w centrum zainteresowań psychologii osobowości, zwłaszcza w kontekście zarządzania zasobami ludzkimi. Poszukuje się psychologicznych modeli funkcjonowania jednostki, stanowiących wzory przezwyciężania zagrożeń egzystencji wynikających z ostrych przemian społeczno-gospodarczych (Ratajczak 1999, 2007). Diagnozowanie indywidualnych zdolności jednostki jako tradycyjny kierunek badań przydatności zawodowej powinno służyć nie tylko opisowi aktualnego stanu, lecz przede wszystkim zawierać informacje dotyczące prognozowania efektywności pracy.
Funkcjonowanie człowieka w środowisku zawodowym determinują wielorakie czynniki, wśród których znaczącą rolę odgrywają kompetencje fachowe, stosunek do pracy, sposoby radzenia sobie z problemami zawodowymi (indywidualne style działania), a także emocjonalne ustosunkowanie się do swej roli zawodowej. To ostatnie przejawia się w przeżywaniu i wartościowaniu skuteczności własnego działania, zwłaszcza w zakresie oczekiwań sukcesów lub porażek. Praca może być źródłem satysfakcji i samorealizacji, ale również frustracji, niezadowolenia, poczucia niespełnionych marzeń. Szczególnie w zawodach związanych z pracą z ludźmi aspekt emocjonalny determinuje efektywność działania pracownika, albowiem o jakości kontaktów interpersonalnych w znacznym stopniu decydują towarzyszące im uczucia jako indywidualna ocena własnych relacji z innym człowiekiem. Poszukiwanie czynników sprzyjających zdrowiu jednostki jednocześnie powinno służyć wcześniejszemu wykrywaniu szkodliwych, niekorzystnych dla człowieka wpływów. Innymi słowy, głównym celem podobnych działań jest analiza wewnętrznych i zewnętrznych warunków pracy kreujących „zdrowe pole życiowe” jako przeciwieństwo do „pola życiowego obciążonego ryzykiem zdrowotnym”.
