Opis
Polskie literaturoznawstwo może poszczycić się znaczącymi osiągnięciami w zakresie tworzenia antologii tekstów romantycznych. Zaliczymy do nich między innymi klasyczne już dzisiaj książki, tematycznie związane z kategoriami spacjalnymi i topograficznymi, jak Ryszarda Przybylskiego Ogrody romantyków (Warszawa 1978) i Podróż Juliusza Słowackiego na Wschód (Kraków 1982), Aliny Kowalczykowej Pejzaż romantyczny (Kraków 1982), Jacka Kolbuszewskiego Tatry w literaturze polskiej 1805-1939 (Kraków 1982), Janiny Kamionki-Straszakowej „Do ziemi naszej”. Podróże romantyków (Kraków 1988) czy Zofii Trojanowiczowej Sybir romantyków (Poznań 1993). W 2012 roku w Warszawie ukazała się ponadto książka Wojciecha Tomasika pod zaskakującym tytułem Inna droga. Romantycy a kolej. Oczywiście lista byłaby znacznie dłuższa, gdyby uwzględnić antologie dołączane do monografii poświęconych konkretnym twórcom, zbiory wierszy tematycznych bądź, na przykład, manifesty literackie i teksty programowe.
Pomysł oddawanej aktualnie do rąk Czytelnika antologii zrodził się podczas kilkuletnich studiów nad prozą wspomnieniową (i epistolarną) podróżnych i pielgrzymów doby romantyzmu piszących o Ziemi Świętej. Trudno podważyć już dziś tezę, że pragnienie pielgrzymek do Grobu Chrystusowego, nieodparta chęć ujrzenia na własne oczy przestrzeni i miejsc biblijnych odradzały się właśnie wraz ze zmierzchem epoki oświecenia. Zmiana w sposobie myślenia następowała powoli, niekonsekwentnie i – rzecz jasna – nierównomiernie. Dużą rolę w przywracaniu duchowego oblicza Europie, w szczególności zaś „pierwszej córze Kościoła” – Francji, odegrał jej obywatel François-René de Chateaubriand. Mowa tu oczywiście o jego przełomowym dziele zatytułowanym Génie du christianisme (1802; tłum. polskie: Geniusz chrześcijaństwa). Natomiast wydając Itinéraire de Paris à Jerusalem (1811; pierwotne tłum. polskie: Podróż z Paryża do Jerozolimy), tenże, bądź co bądź, kontrowersyjny „pielgrzym” wskazywał cel wędrówek i wyznaczał niejednokrotnie peregrynacyjny szlak. Uczył nie tylko swoich rodaków, ale również, co dla nas ważne, wielu naśladowców polskich pisania o poznawanych z autopsji miejscach. Fragmenty jego dzieła, jak również utworów Alphonse’a de Lamartine’a i Marie-Josepha Geramba są istotnymi komponentami niniejszej antologii. Dowodzą realnych związków polskich i francuskich podróży i pielgrzymek romantycznych.
