Opis
Jednym z ważnych elementów przekazu muzyki do słuchacza jest aranżacja. Dzięki niej utwory stają się łatwiejsze w odbiorze. Tematy muzyczne w nowej szacie inspirują do poznania muzyki, stwarzają możliwość nowego kontaktu z dziełem, ułatwiają jego przystępność. Aranżacja może również dopomóc w przedstawieniu dzieła postrzeganego jako mniej wartościowe, mniej zrozumiałe. Pomaga także zwrócić uwagę na drzemiące wartości, ważne przesłanie tekstu słownego. Dlatego też szczególne miejsce w przekazie utworu zajmuje aranżer, na którym spoczywa odpowiedzialność za „nowy” kształt danego dzieła, za ukazanie odbiorcy zawartych w nim treści. Osobowość aranżera, jego profesjonalizm ma ogromne znaczenie w interpretacji dzieła.
Spośród wielu źródeł inspiracji, do których sięgają kompozytorzy i aranżerzy, święto Bożego Narodzenia stało się chętnie wykorzystywane w twórczości muzycznej. Swoisty charakter kolęd stawia przed twórcą odpowiedni stopień trudności. Siła tych pieśni tkwi w tekście słownym oraz muzycznym. Dla autora praca przy projektach kolędowych była wielkim zaszczytem duchowym, dając nie tylko satysfakcję zawodową, ale połączyła emocjonalnie z podjętym tematem w sposób bardziej wnikliwy. Stworzyła niepowtarzalne przeżycia, przyczyniła się do odkrycia nowych wartości.
Początki pracy autora nad kolędami sięgają 1990 roku. Pierwsze koncepcje i partytury zostały nagrane w roku 1993 na płycie kompaktowej Wigilia jazzowa. Jerzy Szymaniuk (Polonia Records CD033). Zarejestrowane aranżacje polskich kolęd stanowiły pierwszą dokumentację prac kompozytorsko-aranżacyjnych nad tym materiałem. Płyta prezentuje instrumentalne wersje pieśni, których materiał wyjściowy w postaci tematu służy do budowy większych konstrukcji muzycznych. Kolejne projekty artystyczne pozwoliły na rozbudowę repertuaru, wzbogacenie o pastorałki oraz kolędy i pieśni bożonarodzeniowe innych narodów. Współpraca z różnymi wykonawcami, rozmaite propozycje koncertowe inspirowały do stopniowego powiększania aparatu wykonawczego.
Następną wersją jest napisany materiał Kolędy dla Świata, będący tematem niniejszych rozważań, który został wydany w 2005 roku na albumie płytowym CD pt. Pieśni bożonarodzeniowe. Rejestracja płytowa pochodzi z koncertu, który odbył się 18 grudnia 2004 roku w Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku. Koncert został zarejestrowany i wyemitowany przez TVP 2 oraz TVP Polonia.
[…] W celu realizacji przedsięwzięcia autor wybrał orkiestrę typu big band jako podstawę aparatu wykonawczego. Big band pełni tutaj podwójną funkcję: akompaniującą dla solistów i chórów oraz wiodącą w częściach instrumentalnych. Począwszy od roku 1977 do dzisiaj, big bandy stanowią dla autora główną domenę pracy artystyczno-dydaktycznej. Prowadzenie przez blisko 30 lat kilku big bandów oraz innych form artystycznych, współpraca z czołowymi muzykami pozwala na ciągłe wzbogacanie warsztatu kompozytorsko-aranżacyjnego. Poddana analizie aranżacja jest przykładem partytury adresowanej do określonego wykonawcy, w tym wypadku prowadzonej przez siebie orkiestry.
Problematyka niniejszej pracy dotyczy interpretacji polskich kolęd i pastorałek na podstawie analizy procesu aranżacji Kolęd dla Świata. Praca ukazuje badane elementy dzieła w kontekście najważniejszych kroków w pracy twórczej, jaką jest aranżacja. Głównym założeniem analizy jest zdefiniowanie procesu aranżacji w zakresie mikro- i makroelementów. Podkreślenie aranżacji jako złożonego procesu twórczego łączącego w sobie elementy stałe (wiedza, praktyka) z procesem „selektywnej improwizacji”. Omawiane zagadnienia skoncentrowane zostały w kolejnych etapach pobudzania do życia dzieła. Dopełnieniem jest opis zdarzeń dotyczących jego dalszych losów – dokumentacja.
